Thoát Vị Đĩa Đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm (Herniated Disc) xảy ra khi nhân nhầy của đĩa đệm cột sống bị đẩy ra ngoài do vòng sợi bên ngoài của đĩa đệm bị rách. Điều này có thể gây áp lực lên các dây thần kinh xung quanh và gây đau đớn.
Phồng Đĩa Đệm là gì?
Phồng đĩa đệm (Bulging Disc) là tình trạng khi đĩa đệm của cột sống bị phình ra ngoài nhưng vòng sợi bên ngoài của đĩa vẫn còn nguyên vẹn. Phồng đĩa đệm không nghiêm trọng như thoát vị đĩa đệm, nhưng vẫn có thể gây ra triệu chứng đau và khó chịu nếu nó chèn ép lên dây thần kinh.
So sánh Thoát Vị Đĩa Đệm và Phồng Đĩa Đệm
Giống nhau:
- Cả hai đều là các vấn đề liên quan đến đĩa đệm cột sống.
- Có thể gây ra các triệu chứng đau và khó chịu.
- Thường xảy ra ở cột sống thắt lưng, đặc biệt là ở các đốt sống từ L1 đến L5.
- Cả hai đều có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Khác nhau:
Thoát vị đĩa đệm:
- Nhân nhầy bị đẩy ra ngoài qua một vết rách ở vòng sợi.
- Có thể gây áp lực lớn hơn lên dây thần kinh và dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
- Cần điều trị khẩn cấp hơn và có thể cần phẫu thuật trong các trường hợp nghiêm trọng.
Phồng đĩa đệm:
- Đĩa đệm phình ra ngoài nhưng vòng sợi bên ngoài vẫn còn nguyên vẹn.
- Thường ít nghiêm trọng hơn thoát vị đĩa đệm.
- Triệu chứng có thể nhẹ hơn và thường có thể quản lý bằng phương pháp bảo tồn như thay đổi lối sống và các bài tập.
Nguyên nhân
- Chấn thương: Tác động mạnh vào cột sống có thể gây rách vòng sợi. Những chấn thương này thường xảy ra với những người mà khiêng vác vật nặng như phụ hồ, xây dựng. Áp lực nặng nề lên cột sống liên tục lặp lại trong khi cột sống cong là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến những chấn thương đáng tiếc này.
- Chuyển động sai cách: Nâng vật nặng không đúng kỹ thuật, đặc biệt là khi nâng vật nặng với lưng gù hoặc cong/ khom lưng. Bạn hãy chú ý giữ lưng thẳng khi khiêng vác và nhắc nhở ngườ thân của mình để bảo vệ cột sống nhé!
- Ngồi lâu hàng tiếng đồng hồ: đây là căn bệnh thời hiện đại, theo mình là vậy. Khi ngồi gù lưng, hoặc cong lưng thõng thả đổ về trước, bạn đang gây áp lực lên đĩa đệm của mình một cách vô thức. Khi này, đĩa đệm bị đẩy ra sau, khi hoạt động này kéo dài thì cột sống sẽ giảm dần khả năng chịu đựng áp lực của nó, và chấn thương này có thể xảy ra thầm lặng và dẫn đến phồng đĩa đệm (nhẹ) hoặc nặng hơn là thoát vị. Vì vậy, bạn hãy giữ cho lưng thẳng khi ngồi làm việc, khi ăn hoặc xem ti vi. Thỉnh thoảng hãy tập những bài tập các chiều chuyển động khác như xoay cột sống, vươn vai, gập cột sống trái phải… để thả lỏng và thư giãn cột sống nhé!
Triệu chứng
Thoát vị đĩa đệm
- Đau lưng dưới dữ dội.
- Đau lan xuống chân (đau thần kinh tọa).
- Yếu hoặc tê bì ở chân hoặc bàn chân.
- Khó khăn trong việc di chuyển hoặc đứng lâu.
Phồng đĩa đệm
- Đau lưng dưới nhưng thường nhẹ hơn.
- Đau khi cúi người hoặc ngồi lâu.
- Đôi khi có tê bì hoặc yếu cơ nhưng ít phổ biến hơn.
Yoga trị liệu cho Thoát Vị Đĩa Đệm và Phồng Đĩa Đệm
Nguyên tắc là chìa khóa: mình liệt kê 3 nguyên tắc hàng đầu trong trị liệu thoát vị đĩa đệm/ phồng đĩa đệm. Những nguyên tắc này mình không tự nghĩ ra, nó là những chắt lọc trong quá trình học và tìm hiểu về cột sống và giải phẫu. Và đó cũng là kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy mà mình ghi nhớ lại. Nếu bạn quan tâm về cột sống, hãy tìm những cuốn sách của tác giả Bernie Clark, mình biết ơn ông rất nhiều vì ông đã dành nhiều công sức để cống hiến những tuyệt phẩm về giải phẫu cho nhân loại.
- Nguyến tắc 1: TRÁNH GẬP CONG – Ở PHẦN THẤT LƯNG. CONG GẬP LƯNG KHI BỊ THOÁT VỊ SẼ LÀM VẤN ĐỀ TRỞ NÊN TRẦM TRỌNG HƠN.
- Nguyên tắc 2: Tập trung vào việc kéo dài và tăng cường sức mạnh cho cột sống bằng việc luyện tập những tư thế duỗi cột sống (extension).
- Nguyên tắc 3: Nói KHÔNG với ĐAU: Khi tập mà bị đau thì nên tránh bài tập đó và nghỉ giải lao. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và dừng ngay lập tức nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu.
- Luôn thực hiện các động tác một cách nhẹ nhàng và tránh các động tác xoay vặn hoặc cúi gập quá mức.
- Tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.
- Thực hiện các bài tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên yoga có kinh nghiệm trong việc điều trị các vấn đề về cột sống.
Phương pháp McKenzie trong điều trị thoát vị đĩa đệm
Phương pháp McKenzie, được phát triển bởi Robin McKenzie, là một phương pháp vật lý trị liệu nhằm chẩn đoán và điều trị các vấn đề về cột sống. Phương pháp này bao gồm các bài tập kéo giãn và tăng cường cột sống, giúp giảm đau và cải thiện chức năng.
Một số bài tập McKenzie:
- Standing Extension (Đứng Ngửa Lưng):
- Thực hiện: Đứng thẳng, đặt tay lên hông và nhẹ nhàng uốn cong lưng ra sau. Giữ vài giây và trở về tư thế đứng thẳng.
- Press-up Exercise (Chống Đẩy Nằm Sấp):
- Thực hiện: Tương tự như McKenzie Extension nhưng nâng cao hơn, dùng tay để đẩy cơ thể lên cao hơn, giữ vài giây rồi hạ xuống.
- McKenzie Extension (Nằm Sấp Nâng Người): Tư thế này gần giống như tư thế Rắn Hổ Mang trong Yoga, trong Yin Yoga nó có tên gọi là Sphinx – tư thế nhân sư.
- Thực hiện: Nằm sấp, đặt tay dưới vai, nâng phần trên của cơ thể lên trong khi giữ hông và chân sát mặt đất. Giữ vài giây và sau đó hạ xuống. Lặp lại.
Lợi ích của phương pháp McKenzie:
- Giảm đau: Giúp giảm áp lực lên đĩa đệm và dây thần kinh.
- Tăng cường cột sống: Các bài tập giúp tăng cường cơ bắp hỗ trợ cột sống.
- Tự quản lý: Người bệnh có thể tự thực hiện các bài tập tại nhà, giảm sự phụ thuộc vào các phương pháp điều trị khác.
Điều cần lưu ý khi thực hiện phương pháp McKenzie:
- Tham khảo ý kiến của chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu.
- Thực hiện các bài tập một cách chậm rãi và không gây đau.
- Dừng ngay lập tức nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu.